ปอดติดเชื้อ ภาวะอันตราย รู้ตัวสายไปอาจถึงชีวิต !

ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อว่าภาวะปอดติดเชื้อเป็นสาเหตุการตายอันดับต้น ๆ ของคนเรา โดยเฉพาะในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ หากป่วยขึ้นมาแล้วรู้ตัวเมื่อสาย อาการปอดติดเชื้ออาจรุนแรงถึงชีวิตได้เลย
          ปอดเป็นอวัยวะที่อยู่ภายในร่างกาย เวลาที่ปอดมีความผิดปกติหรือมีภาวะอันตรายเกิดขึ้นมา ร่างกายเราเลยจะรับรู้ได้ช้ากว่าแผลภายนอกทั่วไป ที่สำคัญอาการปอดผิดปกติอาจแสดงในรูปแบบการไอ จาม หรืออาการเจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ ก่อนก็ได้ ด้วยเหตุนี้ภาวะปอดติดเชื้อจึงอาจลุกลามอยู่ภายในร่างกายเราเงียบ ๆ จนมารู้ตัวอีกทีก็เมื่อสาย ฉะนั้นก่อนที่ปอดจะไม่สบายเรามาทำความรู้จักภาวะปอดติดเชื้อกันสักหน่อยจะดีกว่า

ปอดติดเชื้อ คือภาวะอะไร

          ปอดติดเชื้อ คือ ภาวะติดเชื้อเฉียบพลันทางระบบทางเดินหายใจ หรือภาวะติดเชื้อที่เนื้อปอด ซึ่งประกอบไปด้วยถุงลมปอดและเนื้อเยื่อโดยรอบถุงลมปอด ก่อให้เกิดอาการปอดบวมและมีหนองขัง โดยภาวะปอดติดเชื้อจัดว่าเป็นภาวะร้ายแรงถึงชีวิตได้ หากพบอาการปอดติดเชื้อในระยะลุกลาม

ปอดติดเชื้อเกิดจากอะไร

          ปอดติดเชื้อมีสาเหตุจากเชื้อไวรัส เช่น ไข้หวัดใหญ่ หัด อีสุกอีใส เชื้อไวรัสซาร์ส เชื้อไข้หวัดนก หรือเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย อันได้แก่ เชื้อนิวโมค็อกคัส (pneumococcus) เชื้อสแตฟฟีโลค็อกคัส (staphylococus) เชื้อเคล็บซิลลา (klebsiella) และเชื้อรา ซึ่งผ่านเข้าไปยังเนื้อปอดได้จากการสูดอากาศที่มีเชื้อโรคดังกล่าว

          หรือในคนที่มีภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด ติดเชื้อแอนอานาโรป (Ananarob) จากฟันผุ หรือการสำลักน้ำลายที่ปนเปื้อนเชื้อโรคเข้าไปในปอด ก็อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะปอดติดเชื้อได้

          ทั้งนี้เราอาจจำแนกสาเหตุของภาวะติดเชื้อให้ชัดเจนได้ดังนี้

          1. การหายใจนำเชื้อเข้าสู่ปอดโดยตรง โดยการไอ จาม ซึ่งอาจทำให้เกิดปอดอักเสบจากเชื้อกลุ่ม atypical organisms เชื้อไวรัส เชื้อวัณโรค และเชื้อรา

          2. ติดต่อโดยการสำลักเอาเศษอาหารปนเปื้อนเชื้อเข้าไปในปอด

          3. การลุกลามของภาวะติดเชื้อที่อวัยวะข้างเคียงปอด เช่น ภาวะฝีในตับแตกเข้าสู่ปอด

          4. การทำหัตการบางอย่างที่ไม่ระวังการปนเปื้อน เช่น การสวนสายปัสสาวะที่ไม่ถูกสุขอนามัย การให้น้ำเกลือที่ไม่ถูกสุขลักษณะ หรือการดูดเสมหะที่ไม่ปลอดเชื้อ เป็นต้น

          5. เกิดจากสารเคมีบางชนิด เช่น น้ำมันก๊าด ที่ผู้ป่วยสูดดมหรือนำมาอมเล่นแล้วเกิดสำลักเข้าไปในปอด

ปอดติดเชื้อ ใครเสี่ยงบ้าง

          ภาวะปอดติดเชื้อมักพบในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ในเด็กทารกและเด็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบ เด็กขาดสารอาหาร ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง ผู้ป่วยโรคทางปอดเรื้อรัง เช่น โรคหืด ถุงลมโป่งพอง หรือผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง ผู้ป่วยเบาหวาน และผู้ป่วยที่รับประทานยาสเตียรอย์นาน ๆ เป็นต้น
          ทั้งนี้อาการปอดติดเชื้ออาจพบว่าเป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ทอนซิลอักเสบ หัด อีสุกอีใส ไอกรน หรือผู้ที่ฉีดยาด้วยเข็มที่ไม่สะอาด ซึ่งอาจทำให้ติดเชื้อประเภทสแตฟฟีโลค็อกคัส (staphylococus) ได้

ปอดติดเชื้อ ติดต่อทางไหนได้บ้าง

          อย่างที่บอกว่าภาวะปอดติดเชื้อเป็นภาวะที่ติดต่อถึงกันได้ โดยปอดติดเชื้อสามารถแพร่กระจายได้โดยการสำลักเอาน้ำลายและเสมหะของผู่ป่วยเข้าไปยังปอดนั่นเอง

ปอดติดเชื้อ มีอาการอย่างไร

          อาการปอดติดเชื้อมักจะเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน ซึ่งสามารถสังเกตอาการได้ดังนี้

          - มีไข้สูง บางคนมีอาการตัวร้อนตลอดเวลาหรือหนาวสั่นมาก

          - ในระยะแรก ๆ อาจมีอาการไอแห้ง ๆ ไม่มีเสมหะ ต่อมาจะไอแบบมีเสมหะขุ่นข้นเป็นสีเหลือง สีเขียว สีสนิมเหล็ก หรือมีเลือดปนมากับเสมหะ

          - หายใจหอบเร็ว

          - รู้สึกเจ็บแปลบในหน้าอกเวลาหายใจเข้า ไอแรง ๆ แล้วเจ็บร้าวไปที่หัวไหล่ สีข้าง หรือท้อง

          ทั้งนี้อยากฝากให้สังเกตอาการปอดติดเชื้อในเด็กเล็กด้วยนะคะ โดยเฉพาะกับเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ขวบ โดยสามารถสังเกตอาการปอดติดเชื้อในเด็กได้ดังนี้

          - มีอาการหายใจหอบเร็วเกินเกณฑ์ตามอายุ โดยจำแนกอาการตามอายุได้ดังนี้

          * อายุ 0-2 เดือน หายใจเกินนาทีละ 60 ครั้ง

          * อายุ 2 เดือน-1 ขวบ หายใจเกินนาทีละ 50 ครั้ง

          * อายุ 1-5 ขวบ หายใจเกินนาทีละ 40 ครั้ง

ปอดติดเชื้อ รักษายังไงได้บ้าง

        การรักษาปอดติดเชื้อสามารถรักษาได้ 2 ทาง ได้แก่ การรักษาแบบเฉพาะเจาะจง กล่าวคือ ให้ยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าเชื้อต้นเหตุของภาวะปอดติดเชื้อ  หรือแพทย์อาจเลือกรักษาแบบประคับประคองอาการ ในเคสที่ไม่สามารถใช้ยาปฏิชีวนะฆ่าเชื้อก่อโรคได้

ปอดติดเชื้อรุนแรงขนาดไหน

          โดยปกติแล้วหากตรวจพบภาวะปอดติดเชื้อในระยะแรกเริ่ม ก็ยังมีทางเยียวยารักษาให้หายได้ ทว่าหากปอดติดเชื้อรุนแรง อาจทำให้เกิดหนองในปอด เกิดภาวะน้ำท่วมปอดอย่างเฉียบพลัน ก่อให้เกิดอาการหายใจหอบ หายใจลำบาก หรือขั้นหนักอาจเกิดภาวะทางเดินหายใจล้มเหลวเฉียบพลันจนถึงแก่ชีวิตได้ ดังนั้นจึงควรดูแลรักษาสุขภาพให้ดี พร้อมกับสังเกตความผิดปกติของร่างกายตัวเองอยู่ตลอดด้วยนะคะ

ปอดติดเชื้อ ป้องกันได้โดยวิธีไหนบ้าง

          1. ควรดูแลสุขอนามัยของตัวเองอย่างดี ล้างมือบ่อย ๆ

          2. สวมใส่หน้ากากอนามัยเมื่อไม่สบาย หรือเมื่อร่างกายอยู่ในสภาวะอ่อนแอ ภูมิคุ้มกันต่ำ หรืออยู่ในที่แออัด

          3. เมื่อเป็นไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ โรคหัด โรคอิสุกอีใส ควรทำการรักษาโรคเสียแต่เนิ่น ๆ

          4. ป้องกันไม่ให้เป็นโรคทางปอดเรื้อรัง เช่น โรคถุงลมโป่งพอง ซึ่งมาจากพฤติกรรมการสูบบุหรี่

          ภาวะปอดติดเชื้ออันตรายกับสุขภาพก็จริง แต่หากเรารู้เท่าทันอาการ ความรุนแรงของภาวะปอดติดเชื้อก็จะลดน้อยลงไป และสามารถทำการรักษาให้หายขาดได้ค่ะ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

กรมควบคุมโรค