ดูให้ครบ แล้วลองถามตัวเอง ว่าครั้งสุดท้ายที่คุณกินผลไม้พวกนี้คือตอนไหน..!! ที่สำคัญถ้าวันนึงลูกหลานถามว่า ผลไม้ที่คุณชอบทานสมัยเป็นเด็กคืออะไร จงบอกเขาไปและเปิดรูปพวกนี้ให้เขาดูครับ.
คนอีสานนิยมใช้คำว่า “หมาก” หรือ “บัก” สำหรับเรียกชื่อผลไม้ต่างๆ เช่น แตงโม อาจจะเรียกว่า “หมากโม” หรือ “บักโม” ก็ได้ครับ พูดมากเสียเวลา ลองมาดูกันว่า สุดยอดผลไม้ป่าของคนอีสาน ที่หาทานยากและใกล้สูญพันธุ์ ได้แก่อะไรบ้าง
1.หมากต้องแล่ง
มีทั่วไปตามหัวไร่ปลายนา ขึ้นเป็นพุ่มเล็กๆกระจายเป็นหย่อมๆ ลูกเป็นพวง ขนาดลูกเท่ากับมะเขือพวง มะแว้ง เมื่อสุกจะมีสีแดงสด รสหวานทานง่าย (อย่าลืมคายในทิ้งด้วยนะ)
2.หมากผีผ่วน
ชื่อน่ากลัวแต่ตัวสุดน่ารัก ลูกสุกจะสีแดงจายวาย บางพันธุ์มีสีเหลืองเอ้อเห้อ กลิ่มหอมอ่อนๆคล้ายกล้วย รสหวานอมฝาด (ไม่เคยมีใครกินหมดพวง ส่วนมากกิน 3 หน่วย แล้วจะดึกทิ้ง)
3.หมากขามป้อม
ถือเป็นผลไม้กึ่งยาสมุนไพร ที่เรียกว่ามะขาม เพราะใบมีลักษณะคล้ายกับใบมะขาม รสชาดเปรี้ยว คนอีสานชอบกินจิ้มเกลือ จิ้มแจ่ว หรือกินเป็นผักกับลาบหรือป่น *คำแนะนำ หลังกินมะขามป้อมลองไปกินน้ำ จะรู้สึกว่าน้ำมีรสหวานจ้วยๆ
4.หมากหาด
ลูกจะบิดเบี้ยวไร้รูปทรง คล้ายวัตถุจากนอกโลก ผลดิบรสเปรี้ยวฝาดมียางเยอะ ลูกสุกกลิ่นหอมอ่อนๆ เนื้อในสีแดงรสหวานอมเปรี้ยว
5.หมากเล็บแมว (Cat nail)
ไผบ่เคยกิน บอกเลยว่าเชยคัก มีลำต้นเป็นพุ่มเลื้อยยาว หนามเล็กคมโค้งงอคล้ายเล็บของแมว ผลดิบรสเปรี้ยว ผลสุกสีดำรสหวาน จะคายในหรือไม่ก็ได้ แต่ส่วนมากจะเคี้ยวทั้งเมล็ดกรุบกรอบอร่อยดี ความท้าทายคือจะเข้าไปเก็บกินยังไงให้มีเสียเลือดน้อยที่สุด !!
6.หมากเหลี่ยม
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีผลเรียวสวยสีเขียวเหลือง วิธีกิน ใช้มีดผ่าครึ่งด้านขวาง จากนั้นใช้ไม้จิ้มฟันจิ้มลงไปในใส้ จะมีเนื้อสีขาวติดไม้ออกมา รสหวานมัน นั่งกินทั้งวันก็ไม่เปิด
7.หมากเบน, หมากเบ็น
ชอบขึ้นในป่าหรือตามโพนจอมปลวก ต้นเป็นพุ่มมีกิ่งเลื้อยไม่สูง ผลดิบรสฝาด ผลสุกสีแดงดำ รสหวานนุ่มลิ้น อร่อยติดใจ ละลายในปาก
8.หมากหวดข่า
ชอบขึ้นตามหัวไร่ปลายนาและป่าละเมาะ ผลดิบรสฝาด ผลสุกสีแดงดำ รสหวานอมฝาด *คำแนะนำ อย่ากินเยอะ ถ้าไม่อยากไปหาหมอขอยาสวนทวาร
9.หมากหว้า
ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ชอบขึ้นตามท้องนา หรือที่ลุ่มใกล้แหล่งน้ำ ผลสุกสีแดงดำ มีทั้งพันธุ์เล็กและใหญ่ รสหวานเปรี้ยวอมฝาด *คำแนะนำ ควรคายในทิ้ง
10.หมากก้นครก
หมากครก เป็นไม้พุ่มเตี้ยคล้ายหมากต้องแล่ง แต่มีลูกใหญ่สีเขียว ผลสุกสีเหลืองรสหวานฉ่ำ กลิ่นหอมเย็น
11.หมากเค็ง
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ขึ้นในดงลึก ลูกดิบนำมาต้มกินเป็นของว่างรสเปรี้ยวมัน ส่วนลูกสุกสีดำรสหวานปนฝาด กลิ่นหอมอ่อนเฉพาะตัว *กรุณาคายในทิ้งเช่นกัน
12.หมากก่อ
ไม้ยืนต้นพบทั่วไปตามหัวไร่ปลายนา เก็บเมล็ดที่หล่น มาเผาหรือต้ม ทุบกินเนื้อข้างใน(ส่วนมากใช้แข้วกัด) กลิ่นหอมรสหวานมันคล้ายเกาลัด *คำเตือน ควรใช้ผ้าขาวม้ามัดหัวก่อนกิน (มันปานหัวสิแตก)
13.หมากบก
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ลูกกลมเมื่อแก่จะร่วงลงพื้น วัวควายชอบกินแล้วเคี้ยวเอื้อง(คล้ายคนเคี้ยวหมากฝรั่ง) เมื่อดูดกินเปลือกหมดจะคายเมล็ดออกมา (หลักการคล้ายกันกับกาแฟขี้ชะมด) เราเก็บเมล็ดมาผ่าตามร่องกลางด้านในมีเนื้อสีขาว นำไปเผาหรือคั่ว กลิ่นหอม รสหวานมัน *อย่ากินเยอะ มันจะมีไขติดบนเพดานปากหน่อยๆ
14.หมากยาง
เป็นไม้เลื้อยตามต้นไม้ใหญ่ ลูกสุกเหลืองสวยมีน้ำยางสีขาวตามเปลือก กลิ่นหอม รสหวานอมเปรี้ยว ไม่เคยมีใครกินได้เกิน 3 ลูก เพราะเปิดอิ่มและหนหวยกับน้ำยางเหนียวของมัน
15.หมากหวาย
เมื่อต้นหวายแก่เต็มที่จะมีลูกลักษณะกลมเล็ก เปลือกลวดลายสวยงาม ลูกสุกสีน้ำตาลส้ม รสเปรี้ยวหวานปนฝาด *ไม่จำเป็นอย่ากินเลย เพราะต้องใช้ความพยายามสูงมาก ใช้มือบีบยีๆ เพื่อเอาเปลือกทิ้ง
16.หมากเม็ก
เป็นผลของต้นผักเม็ก ชอบขึ้นตามท้องนา ที่ลุ่มใกล้แหล่งน้ำ ต้นแก่จะมีผลสีขาวสวย กลิ่นหอมเย็นๆ รสหวานปนฝาด
17.หมากโกนา
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ผลสุกสีเหลืองสวย ลักษณะคล้ายลูกพลับ กลิ่นหอม รสหวานอมฝาด. (ขึ้นกกโก กกหว่า ไปหาแหย่ไข่มดแดง..)
18.หมากม่วงป่า
มีลูกกลมเล็กกว่ามะม่วงบ้าน แต่มีน้ำยางเยอะ ลูกเล็กผ่าครึ่งแช่น้ำ 10 นาที ตักน้ำปลาหวาน แซ่บขนาด… ส่วนลูกสุกกลิ่มหอม ก่อนกินต้องใช้มีดหั่นตัดตรงขั้ว ทิ้งไว้ 1-2 วันค่อยกิน จะทำให้ไม่มียางไม่คันปากคันคอ
19.หมากตูม
ใบอ่อนกินกับลาบวัว (ไม่เกี่ยวกันเลย..) ลูกที่แก่สุกเหลือง ผ่าครึ่งตักส่วนยางเหนียวและเมล็ดออก ใช้ช้อนคว้านเนื้อวนรอบ นำข้าวเหนียวลงคลุกนวด กลิ่นหอมเย็นมาก รสหวานอร่อยแซ่บลึกสุดๆ
20.หมากแงว
ลูกสุกสีแดงคล้ายลิ้นจี่ แต่จะเล็กและเรียวแหลมกว่า ส่วนมากรสเปรี้ยว แต่บางต้นมีรสอมหวาน คนสมัยโบราณกินกับข้าวเหนียวก็มี วิธีกินที่ถูกต้องคือ แกะใส่ถ้วยใบใหญ่ ใส่เครื่องจัดเต็ม เพื่อนมีเท่าไหร่เรียกมาให้หมด…ซี้ดดด น้ำลายแตก !! *คำเตือน โปรดคายใน ถ้าไม่อยากให้คนใกล้ตัวเดือดร้อน..!!
ทั้งหมดนี้คือ 20 ชนิดผลไม้อีสาน ซึ่งในอดีตสามารถพบเห็นอยู่ทั่วไปและหาทานได้โดยง่าย แต่ปัจจุบันหาทานยากและใกล้สูญพันธุ์เข้าไปทุกที และในอีกไม่นานเราคงจะไม่สามารถหาดูได้เลยถ้าพวกเราไม่ช่วยกันอนุรักษ์เอาไว้
ขอบคุณข้อมูลจาก : esan.life