ว่านกาบหอย ไม้ดอกไม้ประดับที่นำมาตกแต่งสวนภายในบ้าน นำมาใช้เป็นยาแผนโบราณไทย ช่วยแก้ร้อนใน แก้อาการร้อนในกระหายน้ำ แก้ฟกช้ำภายในเนื่องจากพลัดตกหกล้ม และโรคต่างๆอีกมากมาย วันนี้เรานำความรู้และสรรพคุณทางยาของว่านกาบหอยมาให้ดู ว่าใช้เป็นยารักษาโรคได้จริงหรือไม่ ลองไปดูกันเลยค่ะ
ชื่ออื่น :ว่านหอยแครง, ว่านแสงอาทิตย์, ฮ่ำหลั่งเฮี๊ยะ, อั่งเต็ก (จีน-แต้จิ๋ว)
ชื่อทางวิทยาศาสตร์ : Rheodiscolor Hance.หรือTradescantia spathacea Stearn
วงศ์ : Commelinaceae เป็นพวกเดียวกับหญ้าปราย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ล้มลุก สูง 20-45 ซม. ลำต้นอวบใหญ่ แตกใบรอบเป็นกอ ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงซ้อนเป็นวงรอบ รูปใบหอก ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ หลังใบสีเขียว ท้องใบสีม่วงแดง เนื้อใบหนา ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบ แต่ละช่อประกอบด้วยใบประดับสีม่วงปนเขียว รูปหัวใจคล้ายหอยแครง มี 2 กาบ โคนกาบทั้งสองประกบเกยซ้อนและโอยหุ้มดอกสีขาว ดอกสีขาวเล็กอยู่รวมเป็นกระจุก กลีบดอก 3 กลีบ รูปไข่ สีขาว แผ่นกลีบหนา เกสรเพศผู้มี 6 อัน ผล รูปรี กว้าง 2.5-3 มม. ยาว 3.5 มม. มีขนเล็กน้อย ผลแก่แตกออกเป็น 3 ซีก เมล็ดเล็ก
ลักษณะต้น : เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว ลำต้นแข็งแรง สูงไม่เกิน 50 ซ.ม. ไม่ค่อยแตกกิ่งก้านสาขา
ใบ : ออกใกล้ๆ กัน ติดกันเป็นกระจุก ใบหนา แข็งเรียวยาว ยาวประมาณ 15-30 ซ.ม. กว้าง 2.5-6 ซ.ม. ปลายใบแหลม หลังใบสีเขียว ท้องใบสีม่วงแดงมีดอกสีขาว ก้านสั้น หลายดอกออกเป็นช่ออยู่ในกาบหุ้มช่อดอก 2 กาบ ลักษณะคล้าย กาบหอย ยาว 3-4 ซ.ม. มีสีม่วงแดงอ่อนๆ กลีบออกสีขาว มี 3 กลีบ รูปร่างค่อนข้างกลม เกสรตัวผู้มี 6 อัน ก้านเกสรมีขนเกสรตัวเมียไม่มีก้าน รังไข่ 3 รัง แก่แล้วแตกแยกจากกันดอกออกฤดูร้อน ว่านกาบหอยมักพบปลูกเป็นไม้ประดับหรือปลูก ไว้ในสวนยาหรือใส่กระถางปลูกเอาไว้ทำยาตามบ้านเรือน
สรรพคุณ
ใบ - แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ไอ อาเจียนเป็นโลหิต แก้ฟกช้ำภายใน เนื่องจากพลัดตกจากที่สูงหรือหกล้มฟาดถูกของแข็ง แก้บิด ถ่ายเป็นเลือด แก้ปัสสาวะเป็นเลือด
ดอก - รสชุ่มเย็น ต้มกับเนื้อหมูรับประทาน ใช้ขับเสมหะ แก้ไอแห้งๆ แก้อาเจียนเป็นโลหิต เลือดกำเดาออก ห้ามเลือด แก้ปัสสาวะเป็นเลือด แก้ไอเป็นเลือด แก้บิดถ่ายเป็นเลือด
-ในอินเดีย ยังใช้พืชนี้ผสมน้ำมันงาพอกแก้ต่อมน้ำเหลืองบวม โรคผิวหนัง และโรคเท้าช้าง และยังใช้น้ำคั้นจากต้นนี้ผสมในหมึกสักอีกด้วย
-ในมาเลเชีย ใช้แก้คุตทะราด
-ในชวา ใช้แก้กลาก
-ในอินโดจีน คนงานทำหินปูนขาวกัด มีคนแนะนำให้ใช้ต้นนี้ต้มเอาไอรมแก้ริดสีดวงทวาร
-ในชวาและอินเดีย ใช้ใบอ่อนปรุงเป็นอาหาร
-ในไทย ใช้พืชนี้ร่วมกับผลมะเกลือย้อมผ้า ทำให้ผ้ากำและสีติดทนดี และส่วนที่สกัดจากทั้งต้นของพืชนี้มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อสแตฟฟัลโลคอคคัส (Skphylococcus aureus) และอีโคไล (Escherichia coll) ได้
วิธีและปริมาณที่ใช้
ใบ ใช้ต้มน้ำดื่ม ครั้งละ 15- 30 กรัม ใช้ภายนอก โดยการตำพอก
ดอก ใช้ดอกแห้งหนัก 10- 15 กรัม หรือ ดอกสด หนัก 30- 60 กรัม ต้มน้ำดื่ม
ตำรับยา
1. แก้ไอ ร้อนในกระหายน้ำ แก้อาเจียนเป็นเลือด แก้ฟกช้ำภายในเนื่องจากพลัดตกจากที่สูงหรือหกล้มฟาดถูกของแข็ง ใช้ใบสด 3 ใบ ต้มน้ำ ผสมน้ำตาลกรวดเล็กน้อยกิน
2. แก้หวัด ไอมีเสมหะปนเลือด เลือดกำเดาออก บิดจากแบคทีเรีย ใช้ดอกนี้แห้ง 20-30 กรัม ต้มน้ำกิน
3. แก้บิด ใช้ยานี้สด 120 กรัม น้ำตาล 30 กรัมต้มน้ำกินตอนอุ่นๆ โดยทั่วไปกิน 1 ชุด ก็เห็นผลแล้ว เมื่อกินติดต่อกันไปอีก 3-4 ชุดจะหายขาด ไม่มีอาการข้างเคียงอะไรว่านกาบหอย
4. แก้โรคผิวหนัง ผื่นคัน อันเกิดจากการทำนาใช้คั้นน้ำจากใบของต้นนี้มาทาบริเวณมือและเท้า ปล่อยให้แห้งแล้วค่อยลงไปทำนา โดยทาน้ำคั้นของต้นนี้ 1 ครั้ง ก่อนและหลังลงไปทำนา เป็นการป้องกันมือและเท้าเน่าเปื่อย ถ้ามือและเท้าเน่าเปื่อยแล้วก็ทาน้ำคั้นจากต้นนี้เป็นการรักษาได้เหมือนกัน จากการมดสอบ 2,000 ราย ปรากกฎว่าได้ผลดี
หมายเหตุ : ใบและรากที่ใช้ในปริมาณมากๆ ใช้เป็นยาถ่าย เป็นยาทำให้อาเจียนๆ ได้ ส่วนราก ใช้เป็นยาบำรุงตับและม้านพิการได้ดี
ตำรับยารักษาสัตว์
1. วัวถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ใช้ต้นนี้สดๆ ร่วมกับพลูคาวสด (Houttuynla Cordata) ก้านบัวหลวงแห้งอย่างละ 120-240 กรัม ผสมน้ำตาลทรายลงไปต้มให้กิน
2. วัวปัสสาวะเป็นเลือด ใช้ต้นนี้แห้ง ร่วมกับผักกาดน้ำอย่างละ 60-120 กรัม ต้มน้ำให้กิน
3. สัตว์เลี้ยงมีบาดแผลเลือดออก หรือ ฟกช้ำ ใช้ต้นนี้สดตำพอก
ส่วนผสม
•ใบว่านกาบหอยสด 20 ใบ
•น้ำสะอาด 6 ถ้วย
•น้ำตาลทราย 1 ถ้วย
•น้ำมะนาว 2 ช้อนโต๊ะ
วิธีทำ
นำใยว่านกาบหอยสดล้างให้สะอาดแช่ด่างทับทิม 10 -20 นาที ล้างใบว่านกาบหอยให้สะอาด หั่นตามขวางหยาบๆ ใส่ลงในหม้อที่ต้มน้ำไว้จนเดือด ต้มต่ออีกประมาณ 7 นาที เติมน้ำตาลทราย กรองกากออก สีชมพูอ่อนกรองใส่ขวดนึ่ง 20-30 นาทีเย็นแล้วเก็บใส่ตู้เย็นดื่มได้หลายวัน ทิ้งไว้ให้เย็นจึงใส่น้ำมะนาว คนให้เข้ากัน จัดเสิร์ฟพร้อมน้ำแข็ง จะได้น้ำว่านกาบหอยสีชมพูอ่อนๆ ประมาณ 5 แก้ว
ข้อแนะนำ
กาบหอยแครงเป็นพันธุ์ไม้ที่ปลูกได้ดีในพื้นที่ที่มีแดดส่องถึงครึ่งวัน การปลูกกาบหอยแครงในพื้นที่ที่มีแดดส่องถึงเต็มวันสามารถทำได้ แต่ความเข้มของสีใบจะลดลง ระยะปลูกที่ใช้ในการประดับและตกแต่ง พันธุ์แคระระยะ 10X10 นิ้ว พันธุ์ปกติ 16X16 นิ้ว
ไม่น่าเชื่อเลยใช่ไหมละค่ะ ว่าไม้ดอกไม้ประดับที่เรานำมาปลูกตกแต่งสวนหน้าบ้านเพื่อให้มีสีสันสวยงามแล้ว ยังแฝงไปด้วยสรรพคุณทางยารักษาโรคต่างๆ ได้มากมาย อย่างไรก็ตาม ควรศึกษาข้อมูลให้ระเอียดก่อนรับประทานด้วยนะ เพื่อสุขภาพที่ดีของตัวเราเองค่ะ
ที่มา... kaijeaw.com / ภาพ : amarinnewmedia.com